چگونه مطلب علمی انگلیسی جهت مجلات معتبر (ISI) بنویسیم؟

ویرایش مقاله انگلیسی
این روزها چاپ مقاله ‌ی انگلیسی در مجلات علمی، در دانشگاه ‌های ایران بسیار زیاد مُد شده است. چنانچه سواد دانشجو یا استاد را به تعداد مقالاتی که در رزومه‌اش دارد می‌سنجند در دانش کده آنان که مقالات بیشتری دارند از اعتبار علمی بیشتری هم برخوردارند. به اضافه جو غالب در بین اهالی علم، قوانین و آئین نامـه ‌های دانش کده ‌ها هم طوری تدوین شده‌اند که دانشجویان دکترا مجبور به چاپ مطلب در مجلات علمی می باشند اساتید به ازای تعداد مقالاتی که دارند ارتقاء می‌گیرند.

هر چند احتمالا در ایران در این‌باره تأکید بیش از اندازه‌ای شده باشد، چاپ مطلب یکی از مراحل مهم و مهم در نشر یافته‌های علمی گسترش مرزهای دانش است. وقت ی متن ‌ای در مجله‌ای بین‌المللی چاپ شود، دانشجویان پژوهشگران در همه جهان از نتایج یافته های آن بهره ‌می‌برند و به این طریق می‌توانند قدم‌های بعدی را محکم‌تر در راه توسعه‌ی آن رشته علمی بردارند.

تمام اینها را گفتم تا به ارزش چاپ متن ‌ی علمی گستردگی دغدغه‌ی آن در ایران اشاره کرده باشم و از این رهگذر بخواهم تجربیات خودم را در نوشتن متن انگلیسی در مجله‌ای ISI بیان کنم. تجربیاتی که اینجا بیان می کنم در راه چاپ مطلب ‌ای در رشته بیوتکنولوژی (زیست‌فناوری) به دست آمده است. اگر چه رشته و مساله یک متن در نحوه‌ی نگارش آن بی تأثیر نیست، جنس متن ‌های علمی مشترکاتی دارد که می توان بر اساس آن‌ها توصیه های مفید ی جهت نگارش مقاله در همه‌ی رشته‌ها روش های تحقیق کرد. توصیه ‌ها تجاربی که اینجا ذکر می کنم به ترتیب مراحلی است که در نگارش یک متن پیش می‌آید می توان آن‌ها را بنا بر نیاز در هر وهله ‌ای از نگارش مقاله به کار برد.

قدم اول: چگونه مقاله انگلیسی را در بیاورم؟
برای نوشتن مقاله انگلیسی دو راه عمده وجود دارد:
یک راه این است که شما از پایان‌نامـه یا مجموع مطالبی که دارید مطلب فارسی تولید و ساخت بکنید و پس آن را به انگلیسی ترجمه بکنید . با اینکه این راه کمی سخت است، مبنای درست‌تری دارد. در واقع چون شما مطالب را به زبان خودتان نوشته‌اید، کمتر از ساختار مقالات دیگر تأثیر گرفته‌اید و متن نهایی پربار و دست اول از آب در می‌آید. جهت ترجمه مقاله به انگلیسی هم بهتریـن کار خواندن تعداد بسياري مطلب با مساله ارتباط و مصرف از ساختارها لغات ویِژگزینشه آن رشته است. می‌توانید کار ترجمه را به دارالترجمه‌ها هم بسپارید. هر چند ً حاصل کار این موسسات کیفیت خوب ی ندارد. براي چه که مترجمان با اصطلاحات تخصصی آشنا نیستند مقاله نهایی شبیه مطلبی عمومی در زبان انگلیسی می‌شود. اگر می‌خواهید کسی کار ترجمه را انجام دهد حداقل کار را به دست فردی بسپارید که رشته تخصصی‌اش همان رشته باشد از لغات مخصوص رشته‌ی شما مطلع باشد.

راه دوم جهت نوشتن مقاله مصرف از چند مقاله ‌ی پایه است. در اینروش شما مستقیماً از ساختارهای یکی دو مقاله مصرف می بکنید داده‌ها یافته‌هایتان را در آن قالب جای می‌دهید. این کار آسان‌تر است، ولی تازگی غنای متن را کمتر می‌کند. جهت اینکه شباهت عبارات و عبارات مقالات اصلی را کم بکنید می‌توانید ساختارهای گرامری آن را تغییر دهید. برای مثال معلوم مجهول را عوض بکنید . مصرف از کلمات مترادف راه خوب ی جهت تغییر عبارات است. این روزها دیکشنری‌ها فرهنگ‌های دو زبانه‌ی بسياري هست که در آن‌ها می‌توان لغات مترادف متضاد را پیدا کرد.

جهت آنکه متن نهایی، در انتها هر دو روش، از لحاظ زبانی درست و بدون ایراد باشد می‌توانید آن را برای ویرایش انگلیسی به یکی از موسسات معتبر ویرایش بدهید. این موسسات، ویرایش زبانی مطلب را به افرادی می سپارند که زبان مادری‌شان انگلیسی است بنا بر درخواست شما تأییدیه ویرایش (Certification Letter) هم صادر می‌کنند. تأییدیه ویرایش چنانچه معتبر باشد در چاپ مطلب تأثیر خیلی خوب ی دارد و نظر داوران را برای پذیرش آن مثبت‌تر می‌کند.

قدم دوم: مطلب را در کدام مجله‌ علمی چاپ کنم؟
امروزه جهت رتبه‌بندی مجلات علمی، معکمک به نام ضریب تأثیر یا impact factor وجود دارد. این معیار بر اساس مبوسیله تعداد ارجاع‌هایی است که به مقالات آن مجله شده است نشانی از ارزش نسبی آن مجله در رشته علمی‌اش است. طبیعتاً هر کسی رفیق دارد مطلب ‌اش در با کیفیت ترین مجله علمی، که بیشترین ضریب تأثیر را دارد، چاپ شود. ولی این بلندپروازی می بایست متناسب با محتوای مقاله ، سطح علمی آن و از تمام مهمتر احتمـا ل پذیرش آن برای چاپ باشد. بهتریـن شخص جهت تحلیل این متغیرها، استاد راهنمای متن و نویسنده آن است. برای دست پیدا کردن به یک تخمین از ابه احتمال زیاد ل چاپ مطلب می‌توان متن ‌های مشابه در مجلات مختلف را ارزیابی سطح آن‌ها را مقایسه کرد. پیشنهاد من در اینباره این است که مقاله ‌تان را برای مجله‌ای بفرستید که هم‌سطح متن شما باشد. همچنین سطح علمی مجله، جذابیت مساله شما جهت مجله هم علت مهمی در پذیرش آن است. هر مجله‌ای با رویکرد مفرق ی در راه نشر مطالب علمی کار می‌کند. مثلاً بعضی نشریات کارهای آماری را در اولویت چاپ قرار می‌دهند مجلات دیگر به کارهای کیفی تئوری‌پردازی بیشتر ارزش می‌دهند. بر این اساس باید رویکرد مجلات را بشناسید مطلب ‌تان را به مجله‌ای بفرستید که روش و موضوع مقاله شما جهت شان جذاب باشد. باز هم در اینجا یک استاد روش با تجربه با کیفیت ترین فرد جهت تعیین رویکرد و علائق مجلات است.

تا اینجای کار فرض را بر این گذاشتم که مطلب ‌‌ای که قرار است چاپ شود از سطحی قابل قبول از کیفیت علمی برخوردار است. اگر مطلب شما جزء این دسته نیست جهت تان چاپ آن به هر قیمتی مهم است می بایست مواظب اعتبار مجله‌ی گزینش ‌شده هم باشید. وزارت علوم هر مجله‌ی انگلیسی زبان و خارجی را معتبر نمی‌داند. اگر بدون توجه به این نکته مطلب ‌تان را چاپ بکنید ، آوردن عنوان مجله در رزومه‌تان نه تنها خاصیت ‌ای ندارد بلکه احتمالا جهت تان دردسرساز هم شود. جهت آبعضی از اسامی مجلات خارجی نامعتبر، می‌توانید به این مصوبه‌ی شورای پژوهشی وزارت علوم مراجعه بکنید . به اضافه این، تعدادی از مجلات داخلی هم هستند که مقالات انگلیسی را می‌پذیرند بر حسب اعتبارشان در زمره‌ی مجلات علمی-پژوهشی یا ‌ISI محسوب می‌شوند. جهت دانستن عناوین این مجلات هم به این لیست از مجلات داخلی در رشته‌های مختلف نگاه بکنید .

نرم افزار های مفید جهت نگارش مقاله
برای نگارش یک مطلب به زبان انگلیسی، نرم‌افزارهای مفید ی وجود دارد که کار نوشتن مطلب را راحت‌تر می‌کند. بعضی از این نرم‌افزارها از واجبات نگارش هستند و بدون آن‌ها نوشتن بسیار زیاد سخت حتی غیر احتمال دارد . مجموعه آفیس (office) از این دست نرم‌افزارهاست. با word این مجموعه می‌‌توان تایپ کرد و با Excel آن می‌توان نمودار کشید با one note آن یادداشت برداری کرد. این نرم‌افزارها از چنان گستردگی و مقبولیتی برخوردار است که اوردن اسم‌شان کافی است و نیاز به شرح ندارند.

از این پروگرام های ضروری که بگذریم استفاده از نرم‌افزارهای ارجاع‌دهی هم در نگارش متن بسیار زیاد مفید است. بدون این نرم‌افزارها بایستی همـواره نگـران ترتیب و درستی منابع متن و نوع ارجاع آن‌ها در متن بود. تا کنون نرم افزار های بسياري جهت یاری به ارجاع و تنظیم منابع تولید و ساخته شده‌اند. مندلی (Mendeley)، زوترو (Zotero)، اِند نوت (Endnote) از محبوب‌ترین‌های این نوع پروگرام ها به شمار می‌آیند. دراینجا معرفی خوب و مختصری از این نرم‌افزارها آمده است. من در چاپ متن ‌ام از برنامـه Endnote مصرف کردم. به این ترتیب، هر زمان مقاله ‌ای را از یکی از پایگاه‌های علمی گرفتم، معین ات ارجاع به آن را هم دانـلود کردم تا بعداً در نگارش متن مشکلی نداشته باشم در هر جا که از مطلب ‌ای نقل قولی کردم همان‌جا نیز ارجاعش را ذکر کنم. راهنمای مختصر ساده‌ای از این نرم‌افزار در این لینک آمده است.

یکی دیگر از نرم‌افزارهای مفید ، نرم افزار های آنلاین تحلیل همپوشانی مقالات است. این ارزیابی به ویژه زمان نوشتن متن بهروش دوم، یعنی مصرف مستقیم از ساختار مقالات دیگر، زیاد مهم است. چرا که در این روش، تأثیر از مقالات دیگر اجتناب ناپذیر است با تحلیل همپوشانی می‌توان این تأثیرپذیری را کم کرد. در این پایگاه‌ها می‌توان با کپی تمام یا قسمت ی از متن درصد همپوشانی آن را محاسبه کرد. اگر همپوشانی با مقالات دیگر از میزانی بیشتر باشد و آن بخش ‌ها به اصل مقالات ارجاع نداشته باشد، تقلب علمی در نگارش مطلب به حساب می‌آید. برچسب تقلب علمی چنانچه روی فردی بخورد، به این آسانی قابل دفاع رفع رجوع نیست. در سالیان قدیم تعدادی از استادان بیان به واسطه تقلب دانشجویانشان چنین برچسبی خورده‌اند و در مکامل علمی جهان اعتبارشان را از دست داده‌اند. پس ، مراجعه به این پایگاه‌ها تحلیل همپوشانی متن مطلب ، وهله ‌ای ضروری در راه چاپ آن است.

نرم‌افزار نوشتاری آفیس(Word)، قابلیتی دارد که نوشتن خطاهای گرامری متن را بازبینی می‌کند. با وجود اینکه چنین خصوصیتی در کل ه آفیس خیلی کارا است، پروگرام های مشابهی را می‌توان به این منظور مصرف کرد. یکی از نرم‌افزارهای مشابه Ginger است. این نرم‌افزار را علاوه بـر آفیس، در مرورگرهای اینترنتی می‌توان به کار برد. قابلیت دیگر این نرم‌افزار، که جهت افرادی که سطح زبانی بهتر ی ندارند بسیار زیاد مفید است، پیشنهاد عبارات مشابه است. در واقع ، اگر بخواهید همپوشانی متن را کم بکنید می‌توانید با مصرف از این قابلیت، عبارات مشابه را تغییر دهید به نحو دیگری بیانشان بکنید . این نرم‌افزار را می توان از اینجا دانلود کرد. ورژن حرفه‌ای آن، که پولی است، قادر به بازبینی و افزایش مهارت نوشتاری به زبان انگلیسی هست و کارایی زیادتری در ویرایش ساختارهای گرامری دارد.

حرف آخر: هدف از نگارش مطلب
حرف اول و مهم که باید می‌گفتم را انتها از تمام می‌گویم تا بر ارزش ش تأکید کرده باشم. چاپ مقاله با تمام ارزش ش، فقط وسیله‌ای برای گسترش دانش است نه هدف اولیه و اصلی علم پژوهش. برای آنکه مطلب ‌ای پرمحتوا باشد، باید پژوهشی که در مورد موضوع آن انجام گرفته است از استحکام نظری روش عملی مناسبی برخوردار باشد. به جمله دیگر، اگر می‌خواهید مطلب بهتر در مجله‌ای معتبر چاپ بکنید از همان ابتدا روی موضوعی نو و فرد دی متمرکز شوید و کار پژوهشی قوی رویش انجام دهید. به این طریق مطمئن باشید که متن ‌تان پربار خواهد بود نتایجی که به آن می‌رسید جهت چاپ در هر مجله معتبرِ علمی قابل قبول خواهد بود. به این منظور باید تا می‌توانید روی ادبیات مبانی نظری مساله پژوهش مسلط باشید و کارتان را بر روی تجارب خوب پایه‌های محکم محققان دیگر بنا بکنید . به این ترتیب نیز خودتان از نتیجه کارتان راضی خواهید بود هم متن ‌تان حرفی برای ارائه در جهان ی علم دانش خواهد داشت.